De zwarte met het witte hart

Voor deze weblogopdracht heb ik het boek De zwarte met het witte hart gelezen. Het is geschreven hier.
door Arthur Japin en in 1997 voor het eerst gepubliceerd door uitgeverij De Arbeiderspers. Voor meer informatie over Arthur Japin, klik

Ik las een recensie van de Trouw over dit boek, welke mij erg enthousiast maakte om het ook te lezen. Ik zal jullie een korte samenvatting geven. Voor een uitgebreidere samenvatting heb ik nog een link bijgevoegd.


Samenvatting
Het verhaal gaat over twee Afrikaanse prinsjes, Kwasi en Kwame, die in 1837 als onderpand voor de illegale slavenhandel door de Nederlandse regering aan Koning Willem I worden geschonken. De jongens moeten in Nederland wonen waar zij naar school gaan en verder worden opgevoed. De twee neefjes blijken heel slim te zijn. Hun namen worden veranderd in Aquasi en Quame. Omdat ze vanwege hun donkere huidskleur vrijwel overal genegeerd worden, steekt Aquasi veel tijd in zijn studie. Terwijl Quame erg ongelukkig is en er alles aan doet om zijn Afrikaanse identiteit te behouden, probeert Aquasi zich juist zo goed mogelijk aan te passen en doet hij veel moeite om zijn geboorteland te vergeten. De titel van het boek slaat dus op Aquasi, die in het boek door een meisje "jij, zwarte met je witte hart" wordt genoemd.
De band tussen Quame en Aquasi verslechtert met de dag. Ze krijgen steeds vaker ruzie om allerlei dingen. Na de lagere school gaat Aquasi studeren en gaat Quame naar de militaire academie. Wanneer Aquasi lid geworden is van een exclusief studenten-dispuut, houdt hij een toespraak waarin hij verwijst naar de cultuur van zijn geboorteland. Hij vertelt over de tradities waarbij mensen worden afgeslacht en over de verminking van vrouwen. Hij spreekt openbaar zijn walging uit over zijn afkomst en Quame die achter in de zaal zat, rent boos en gekwetst weg.
Quame besluit terug te keren naar zijn geboorteland, maar hij krijgt bericht dat hij daar niet welkom is omdat hij de taal te veel verleerd zou zijn. Terneergeslagen door zijn mislukte leven pleegt hij zelfmoord. Quasi werkt in Nederlands-Indië, telkens in een strijd om hoger op te komen. Ongelukkig besluit hij naar Java te verhuizen, waar hij een plantage krijgt. In 1900 komt hij eindelijk achter de waarheid, namelijk dat men hem altijd gedwarsboomd heeft in zijn carrière omdat hij zwart is. Een Nederlandse commissaris zegt dan tegen hem: "Vroeger, toen ik u en Kwame bij uw ouders weghaalde, heb ik u de Nederlandse staat als nieuwe moeder voorgesteld. Ik had geen idee dat zij alleen haar eigen kinderen op voedt en die van anderen te vondeling legt."

Thema en motieven
Het thema van De zwarte met het witte hart is de onmogelijkheid om je volledig aan te passen aan een ander volk. Zowel Quame als Aquasi ondervinden hoe zijn ontworteld zijn van hun eigen cultuur, maar ondertussen ook niet volledig Nederlands kunnen worden. Ondanks de innerlijke verandering van Aquasi wordt hij door zijn uiterlijk door de Nederlanders toch als buitenstaander gezien.
Het eerste motief is de tegenstelling zwart-wit. Een citaat uit het boek luidt als volgt: "Op een dag zat ik, als jongeman, op mijn vaste bank in het park bij Weimar. Ik liet twee van de kinderen, een jongen en een meisje, die daar altijd aan het spelen waren, paardjerijden op mijn knie. Het meisje streelde mijn hand en zei: 'Jij, zwarte met je witte hart.' Ik wist niet wat te antwoorden van ontroering. Toen keek ze in de palm van haar hand of ik niet had afgegeven."
Een tweede motief is discriminatie. Op straat worden de twee jongens nagekeken. Ouders trekken hun kinderen snel weg als ze langs lopen en op de kostschool hoorden Quame en Aquaie er nooit echt bij.

Mijn mening
Ik vind het een erg aangrijpend verhaal, vooral omdat het een waargebeurd verhaal is. De houding van de Nederlandse regering en het Nederlandse volk in die tijd was om je voor te schamen. De quote van de Nederlandse commissaris, die in de samenvatting te lezen is, laat goed zijn hoe onethisch Nederland was.


Ook worden de verschillen tussen het Nederland van toen en nu erg duidelijk. Vroeger was men erg arrogant en moesten zij niks hebben van buitenlanders. Over de laatste decennia is dit erg veranderd. Mijn vader groeide zelf als enige buitenlander in zijn buurt op. Hij vertelde dat hij ook vaak werd nagekeken. Dezelfde buurt bestaat nu bijna alleen nog maar uit allochtone gezinnen. Elk ras gaat respectvol met elkaar om.